Umjesto izvinjenja, Britanci i Nijemci usred Beograda drže lekcije Srbima o genocidu
Ako se htjelo doći do pomiriteljskih riječi, što je zaista za svaku pohvalu i ta ideja je sama po sebi dobra, onda je ovaj skup, smatra Ković, trebalo da počne, na primjer, polaganjem vijenca na spomenik Milici Rakić, jer je to zločin za koji su odgovorne vlade Velike Britanije, Njemačke, Francuske i ostalih NATO država.
Uoči 75. godišnjice Savjeta Evrope u Rektoratu Univerziteta u Beogradu upriličen je simpozijum posvećen nastavi istorije gdje se govorilo o suočavanju sa prošlošću, "višku istorije", nemogućnosti Srba da "svare" svoju istoriju i načinima na koje srpsku omladinu treba podučavati o njihovoj istoriji.
Ković ističe da nauka počiva na saradnji stručnjaka iz različitih zemalja i različitih naučnih oblasti i da se ne može ni na koji način kritikovati sama ideja saradnje sa kolegama iz inostranstva.
On kaže da svi možemo nešto naučiti jedni od drugih, ali da ovaj skup nema nikakve veze sa objektivnošću i strukom istoričara, uprkos tome što njegovi organizatori, među kojima su brojne nevladine organizacije i zapadne ambasade, pretenduju na to da nas nauče istoriji i da nam pomognu da savladamo metode istoričara.
- Nismo čuli nijednu riječ izvinjenja ambasadora ovih velikih zemalja, naprotiv, nama se dijele lekcije o nacionalizmu, pristrasnosti, pa čak i o genocidu - rekao je Ković za Sputnjik.
On takođe napominje i to da se 75. godišnjica osnivanja Savjeta Evrope proslavlja u trenutku kada isti taj Savjet namjerava da primi u svoj sastav dio srpske teritorije, dio Republike Srbije, samoproglašeno Kosovo, odnosno jednu, kako Ković kaže, secesionističku i terorističku kvazidržavu.
- Mogu razumjeti da ambasadori primaju uputstva iz svojih ministarstava i država, ali svoje kolege koje učestvuju i organizuju ovakve skupove ne mogu da razumijem. Žao mi je što je tako i mislim da su skupovi ove vrste sramota za Filozofski fakultet i Univerzitet u Beogradu - rekao je Ković.
Šef kancelarije Savjeta Evrope u Beogradu, Јanoš Babić, govorio je u beogradskom Rektoratu o istoriji Savjeta Evrope i tome kako je, još pri osnivanju Savjeta, njihov "moralni imperativ" bio da učine sve što je neophodno da do strahota rata i genocida nakon Drugog svjetskog rata, nikad više ne dođe - bar ne na njihovom kontinentu.
On je rekao i to da se njihova godišnjica ne može proslaviti bez osvrta na "ogromne probleme kroz koje Evropa danas prolazi" u svjetlu rata u Ukrajini. Problem, po Babiću, predstavlja i to što je demokratija takođe ugrožena i što to prijeti da "potkopa" demokratske vlade, vladavinu zakona i ljudska prava građana.
Ono što rat u Ukrajini i potkopavanje demokratije u Evropi imaju zajedničko, bar po Babiću, jeste "pribjegavanje iskrivljenim istorijskim narativima koji za cilj imaju opravdavanje nedemokratskih agendi". Iz ovog razloga, tvrdi on, imperativno je "gajiti" građane koji razmišljaju kritički i demokratski.
- Svi se moramo potruditi da obezbijedimo da građani budu "opremljeni" kritičkim i istorijskim vještinama koje su neophodne za razotkrivanje lažnih narativa i manipulacija koje ugrožavaju demokratiju, ljudska prava i mir sa komšijama. Ovo zahtijeva da studenti razvijaju intelektualne, emotivne i moralne kapacitete, da bi se kritički upustili u naše istorije u duhu dobre volje, međusobnog razumijevanja i spremnosti da prepoznaju svoje greške i oproste tuđe - rekao je Babić.
Kad Britanac objašnjava da Srbi imaju "višak istorije"
Na otvaranju skupa je govorio i ambasador Britanije u Srbiji Edvard Ferguson. On je okupljenima, pored toga što je citirao Zdravka Čolića, citirao i Vinstona Čerčila, objašnjavajući kako Srbi imaju "višak istorije" koji ne mogu da "svare" i da treba da se ugledaju na Njemačku i Francusku, odnosno njihovo "istorijsko" pomirenje. Istorija, po Fergusonu, postaje "najviše nesvarljiva" kada služi kao političko oružje, a ne kao faktor koji miri i ujedinjuje.
- Službovao sam četiri godine kao ambasador Britanije u Bosni i Hercegovini, a sada sam ovdje u Srbiji i osjećam da sam pozvan da kažem, iz iskustva i sa osjećajem za to, da je jedna od najvećih prepreka za ovaj region, koji volim zdušno, da se pričanje i podučavanje o istorijskim događajima prečesto pretvara u redigovane "mi i oni" narative... Uzmite za primjer Drugi svjetski rat. Odnos između Srbije i Hrvatske se još uvijek nije oporavio od strahota Јasenovca... Pogledajte crno-bijeli odnos preziranja između četnika i partizana koji i danas dijeli ljude u Srbiji i po regionu... Uzmite u razmatranje konflikte i nasilje koji su doveli do raspada Јugoslavije od Srebrenice i Kosova do Vukovara... Ovdašnji političari se odmah ustreme na zločine i nepravde koji su sprovedeni nad njihovim narodom, ali su spori u prepoznavanju onih koji su počinjeni nad drugima - rekao je Ferguson.
Problem, po njegovom mišljenju, nije manjak informacija ili sama istorija, već šta se sa njom radi i da je, s tim u vezi, ključno "opremiti" mlade ljude iz ovog regiona da se "pomire sa turbulentnom prošlošću" i da krenu dalje u budućnost.
Ferguson je pominjao i kako se u Srbiji nedovoljno uči o raspadu Јugoslavije, pa da pribjegavaju sadržajima sa društvenih mreža. Takođe je kao problem istakao pružanje pristrasnih informacija učenicima.
Ukoliko hoćemo da nastavni plan i program, kao i knjige, upućuju na pomirenje, moraju da dekonstruišu istorijske mitove, da izbjegavaju etnocentrične pristupe i da priznaju patnju i iskustva svih strana. Učenje istorije zasnovano na ovim mnogobrojnim perspektivama sada je, i to mi je drago što kažem, dio "mejnstrim" pristupa predavanju istorije, izjavio je Ferguson.
A gde je genocid nad Srbima?
Profesor Ković ovakav nastup smatra najvećim mogućim licemjerjem. On podsjeća da je njemačka regularna vojska u Srbiji, u oba svjetska rata, počinila najbrutalnije genocidne zločine nad ženama, djecom i starcima i da bi njemačka ambasada, kao jedan od pokrovitelja skupa, u najmanju ruku trebalo da se izvini srpskom narodu, a ne da mu drži lekcije o genocidu.
Umjesto toga, kaže Ković, zapadni ambasadori srpskim stručnjacima objašnjavaju kako treba da pišu pomiriteljsku istoriju.
Njemačka takođe, podsjeća Ković, u ovom trenutku "gura" u Ujedinjenim nacijama inicijativu u kojoj Njemačka i Ruanda predlažu donošenje rezolucije o genocidu u Srebrenici.
Umjesto da se kao srpski istoričari bave temama njemačkog genocida u dva svjetska rata, Јadovnu, Јasenovcu i ostalim stratištima, zločinima u Šapcu, Kraljevu i Kragujevcu, profesori, pa čak i klub studenata istorije sa Filozofskog fakulteta dozvoljavaju da im njemačka ambasada organizuje, a britanski ambasador, bez trunke saučešća, izvinjenja i empatije, drži "sofisticirane lekcije" o genocidu i o Јasenovcu.
Ković predlaže britanskom ambasadoru da je mogao, kada već govori o Drugom svjetskom ratu, da se priseti vaskršnjeg bombardovanja Beograda 1944. godine, kada je ubijeno više Beograđana nego u bombardovanju koje je izvela nacistička Njemačka aprila 1941. godine. Mogao bi takođe, ističe Ković, da se sjeti učešća svoje vlade u razaranju SFR Јugoslavije, ali i da porazmisli o onome šta se danas dešava, odnosno o genocidu nad srpskim narodom na Kosovu i Metohiji.
Vrhunac cinizma je reći Srbima da imaju višak istorije i da ne mogu da je "svare", što je zapravo citat Vinstona Čerčila, koji je svojom politikom u oba svjetska rata izdao srpski narod. Posljednja ličnost na koju bi trebalo da se poziva ambasador Velike Britanije u zgradi rektorata Univerziteta u Beogradu je Vinston Čerčil i to pokazuje nedostatak dobrog ukusa i takta.
Niti stručno, nit moralno
Profesor Ković podsjeća da su Srbi jedno vrijeme pisali tu famoznu "pomiriteljsku" istoriju i da se u Јugoslaviji o prošlosti nije pisalo "ni po babu, ni po stričevima", već upravo tako da se niko "ne uvrijedi". Ovdašnja istorija je pisana dugi niz godina na takav način, pa je zaboravljen genocid iz Prvog svjetskog rata, kao i genocid nad Srbima iz Drugog svjetskog rata, odnosno, nastojalo se da se zaboravi ko je taj genocid počinio. Zbog toga smo i došli, kaže on, u situaciju da nam se ista sudbina kasnije opet ponovi.
Ković tvrdi da Srbima ne treba pisanje nikakvih pomiriteljskih udžbenika, već da su im potrebne knjige u kojima stoji istorijska istina, a da u tome svakako nemaju šta da ih uče ambasadori Velike Britanije, Njemačke ili Francuske.
- Organizatori ovog skupa su srpski istoričari koji kritikuju programe srpskih škola, a sami ih prave. To su istoričari koji kritikuju politiku podizanja spomenika Stefanu Nemanji, a u isto vrijeme primaju donacije od Ministarstva prosvjete. To je jedna pozicija koja niti je stručna, niti je akademska, a moram da kažem nije ni moralna. Na žalost, u organizaciji ovog skupa je učestvovao i Klub studenata istorije "Georgije Ostrogorski" i volio bih da vidim šta bi im on rekao na program skupa, gdje piše da učesnici osuđuju "agresiju Rusije na Ukrajinu". Predlažem im da promijene ime svog udruženja u Klub studenata istorije Fridrih Nauman ili možda Hanrih fon Trajčke. Molim mlade istoričare da se drže svoje struke, da razmisle o tome šta je to njihova struka i šta je to moral, prije nego što uopšte i uzmu učešća na ovakvim skupovima - poručio je Ković.