Potrebno uvođenje jedinstvenog identifikatora neutralne strukture
"Ovaj problem proizilazi iz nejasne odredbe koja je propisivala obradu jedinstvenog matičnog broja. S tim u vezi, Agencija je još 2011. godine inicirala izmjene Zakona o jedinstvenom matičnom broju, na način da se obrada ovog podatka može propisati samo posebnim zakonom, a nikako nižim pravnim aktom", pojasnio je Kovačević.
On podsjeća da je zakon izmijenjen, situacija je poboljšana, ali je ostao problem koji je nemoguće riješiti intervencijama u Zakonu.
Prema njegovim riječima, glavni problem predstavlja njegova struktura s jedne strane, i sve veća opravdana potreba za obradom jednog broja na osnovu koga se fizičko lice može jedinstveno identifikovati.
"Neutralna struktura jedinstvenog identifikatora sa aspekta zaštite privatnosti je jedino prihvatljiva. Uvođenjem novog neutralnog identifikatora, po uzoru na pojedine zemlje u okruženju, bila bi onemogućena naslijeđena praksa posjedovanja i korištenja jedinstvenog matičnog broja bez realne potrebe, čime bi se izbjegao i rizik od njegove zloupotrebe", naglasio je Kovačević.
On je dodao da se treba ugledati na uporedno pravo i praksu drugih država.
"S obzirom na svrhu njegovog ustanovljenja, Hrvatska je promijenila strukturu i naziv jedinstvenog identifikatora i kod naših susjeda jedinstveni identifikator predstavlja broj koji nema strukturu sa određenim značenjem, već je njegova struktura u potpunosti neutralna", kaže Kovačević.
On navodi da bi, s ciljem uvođenja novog nacionalnog identifikatora neutralne strukture, nadležno ministarstvo trebalo da pokrene aktivnosti na donošenju adekvatnih zakonskih rješenja, jer bi se na taj način uspostavio potrebni balans između zaštite ličnih podataka s jedne strane i slobodnog protoka ličnih podataka, sa druge strane.
On je podsjetio da je prvi zakon kojim je uveden jedinstveni matični broj donesen u bivšoj SFRЈ 1976. godine.
Prema njegovim riječima, u dijelu koji se odnosi na strukturu jedinstvenog matičnog broja zadržana su rješenja i u važećem Zakonu o jedinstvenom matičnom broju.
Јedinstveni matični broj, prema Zakonu o jedinstvenom matičnom broju, je individualna i neponovljiva oznaka identifikacionih podataka o fizičkom licu i sastoji se od 13 cifara svrstanih u šest grupa, i to: prva grupa dan rođenja, druga grupa mjesec rođenja, treća grupa godina rođenja, četvrta grupa broj registra, peta grupa kombinacija pola i rednog broja za lica rođena istog dana /tri cifre/ i šesta grupa kontrolni broj.
Јedinstveni matični broj je uvijek, sam po sebi, lični podatak, jer je neponovljiv i odnosi se na jedno fizičko lice. On uvijek sadrži određene informacije o licu: datum rođenja, pol, te područje rođenja, što dodatno problematizuje njegovu širu upotrebu, u smislu zaštite privatnosti.
"Svrha uvođenja i obrade jedinstvenog matičnog broja je jedinstvena identifikacija lica u evidencijama javnog sektora i mogućnost upoređivanja i provjere različitih statusa pojedinaca u okviru tih evidencija. Kako je jedinstveni matični broj nacionalni identifikacioni broj u BiH, njegovo korištenje je moguće samo u skladu sa članom 18 Zakona o jedinstvenom matičnom broju", rekao je Kovačević.
"Večernji list", izdanje za BiH, piše danas da će, zbog zloupotrebe ili nezakonite obrade jedinstvenog matičnog broja, te radi zaštite ličnih podataka građana, BiH morati da u svrhu pristupa u članstvo EU donese zakon na nivou BiH kojim će uvesti jedinstveni identifikacioni broj, kao što je u Hrvatskoj na primjer lični identifikacioni broj /LIB/.
List navodi da bi, za razliku od dosadašnjeg jedinstvenog matičnog broja građanina koji se sastoji od 13 cifara ili matičnog broja firmi koji sadrži sedam cifara, LIB sadržavao 11 cifara, i to 10 do kojih se dolazi slučajnim odabirom i jednu koja služi kao kontrolni broj.
Uslovi EU, ali i međunarodni propisi nalažu da se zaštite lični podaci građana i da se uvede jedinstvena identifikacija na nivou BiH, koja broj cifara u identifikacionom broju ograničava na 12.
Izvor: Srna