Sveti Vrači

Svetitelji Kozma i Damjan bili su sinovi pobožne žene Teodotije, koja ih je odgojila u duhu hrišćanstva. Živjeli su negdje u Aziji i znali su vještinu liječenja ljudi i životinja. Kao istinski hrišćani, svoje znanje i sposobnost smatrali su Božjim darom i radili su u skladu sa Hristovom zapovješću: “Badava primiste, badava i dajte!” Za pomoć nisu uzimali novac ni poklone pa su nazvani “besrebrenicima”. Zapisano je da je žena po imenu Palagija, koju su braća izliječila, donijela Damjanu tri jajeta i Bogom ga zaklela da ih uzme ne kao nagradu, već kao dar iz dobre ruke. Damjanov brat Kozma se rasrdi i zaprijeti da neće dozvoliti da ih zajedno sahrane. No Damjan se nije ogriješio primivši poklon jer ga je Palagija zaklela Bogom. Zapisano je i se da su sveti Kozma i Damjan bili oklevetani caru zato što raznim čarolijama liječe ljude. Car odluči da ih kazni, ali se predomisli kada su i njega izliječili. Tada i car postade hrišćanin, a braću pusti kući s velikim počastima. Kada su umrli, sahranjeni su zajedno u mjestu Feremanu, a narod je nastavio da ih priziva u bolesti i nevolji sve do današnjih dana. Pomen ovim svecima se čini dva puta godišnje, 14. jula i 14. novembra, a pretpostavlja se da su to datumi njihove smrti. Kada se pjeva tropar za osvećivanje vode, na jednom mjestu se pominje “ljekoviti izvor” koji su besrebrenici imali. Danas mnoge banje i medicinske ustanove proslavljaju Svete Vrače Kozmu i Damjana kao svoju krsnu slavu. Vračevi se praznuju za bolje zdravlje, a u narodu se za Vrače kaže: “Vatru pale, pa vatru ili (bolesnikovu temperaturu) gase.”